Kuchnia Bułgarii

Narodowa kuchnia bułgarska tak, jak kuchnia wszystkich narodów bałkańskich, jest zaskakująco bogata i zróżnicowana. Położenie geograficzne, bliskość Grecji i Turcji, a także długie dziesięciolecia rządów Turków na Bałkanach, miały wpływ także na kuchnię. Wspólna kultura i te same produkty sprawiły, że w kuchni bułgarskiej jest wiele podobieństw z kuchnią Turcji i Grecji. Można w niej także odnaleźć kulinarne tradycje Bizancjum. Kuchnia bułgarska bardzo przypomina również ormiańską i gruzińską. Jednak pomimo wpływu różnych narodów i kultur, kuchni bułgarskiej udało się zachować swoją tożsamość, a liczne potrawy są charakterystyczne wyłącznie dla Bułgarii.

Najbardziej charakterystyczne dla bułgarskiej kuchni jest szerokie zastosowanie różnych przypraw, ziół i zieleniny. Liść laurowy, pietruszka, mięta, cząber, czerwony i czarny pieprz, ziele angielskie, cebula i czosnek dają niepowtarzalny smak potrawom. Inną cechą kuchni bułgarskiej jest miłość do mięsa, różnych warzyw, roślin strączkowych i produktów mlecznych. Warzywa je się na surowo, marynowane, smażone, duszone i pieczone jako dodatek do dań mięsnych lub jako osobna potrawa. Bułgarscy kucharze są szczególnie znani z umiejętności przygotowywania faszerowanych warzyw. Słynne bułgarskie faszerowane papryki są znane daleko poza granicami kraju. Warzywa doskonale pasują do potraw mlecznych, mącznych, mięsa i ryb.

W Bułgarii lubiane są również produkty mleczne: maślanka, kefir, zsiadłe mleko i słynny na całym świecie bałkański jogurt. Produkty mleczne mają tutaj wyjątkowy, niepowtarzalny smak, dzięki specjalnym bakteriom kwasu mlekowego, które istnieją tylko w Bułgarii. Podobnego do jogurtu, nieco kwaśnego zagęszczonego mleka używa się do sałatek i deserów, zimnych przekąsek oraz zup, ponieważ produkt ten jest nie tylko smaczny, lecz również bardzo zdrowy. Uważa się tutaj wręcz, że przedłuża życie. Jogurt jest używany do przygotowania wielu potraw, takich jak słynna zupa mleczna - tarator.
Należy również wspomnieć o serach, które zajmują szczególne miejsce w kuchni bułgarskiej. Bułgarzy wprost je uwielbiają. Najbardziej popularne jest ser sirene (miękki, słony). Podawany z chlebem i zieloną papryką, uważany jest niemal za narodową potrawę. Sirene jedzony jest także jako przystawka do wina, a także dodawany do wielu dań z mięsa i warzyw, pieczywa, omletów. Kaszkawal (żółty, twardy krowi, owczy lub kozi ser) jest jedzony oddzielnie lub razem z bryndzą jako nadzienie słynnej banicy (placek).

Inną cechą kuchni bułgarskiej jest sposób gotowania. Większość zup i dań głównych przygotowywanych jest na wolnym ogniu. Wszystkie składniki dodaje się w tym samym czasie i gotuje przez 1 godzinę.

Szczególne miejsce zajmuje w niej mięso i drób. Mięso je się duszone lub pieczone na rożnie albo grillowane na węglach. Do najbardziej popularnych dań mięsnych należą: mieszana skara (kilka rodzajów kotletów i szaszłyków), sziszczeta - małe szaszłyki z wieprzowiny, jagnięciny lub kurczaka, kebabczeta (kebabczi) - kiełbaski z mięsa mielonego, gorące i zimne przekąski z kiełbasy (lukanka, stariec), mięso suszone (pastyrma lub filet), smażone flaki.

Pozostałe dania są przygotowywane głównie z mięsa duszonego z warzywami i zapiekanego w specjalnych glinianych garnkach "giuwczeta" w piekarniku. Najbardziej popularne z tych potraw to: giuwecz - mięso (zwykle jagnięcina) z ziemniakami, pomidorami, czosnkiem i innymi warzywami, kawarma - mięso z cebulą, papryką, z dodatkiem czerwonego wina, kapama - kilka rodzajów mięsa i kiełbasy, duszone z kiszoną lub świeżą kapustą, słynna moussaka zapiekanka z mielonego mięsa, ziemniaków, bakłażana i sera feta, sacz - mięsa smażone z warzywami i grzybami na specjalnej patelni "sacz" i serwowane na niej, sarmi - gołąbki wieprzowe, wołowe lub jagnięce w liściach kapusty lub winogron, drob-sarma - gołąbki nadziewane jagnięcą słoniną. Bardzo popularne są plneni czuszki - papryka faszerowana mięsem i ryżem i polana sosem przypominającym beszamelowy oraz plakia - ryba duszona z warzywami. Dania z mięsa są zazwyczaj dość tłuste. Należy pamiętać, że porcje w mehanach (lokalnych restauracjach) są zwykle bardzo duże.

Kuchnia narodowa jest wizytówką kraju. To ona wywołuje pierwsze wrażenia dotyczące kraju i narodu. Będąc w Bułgarii koniecznie spróbujcie najbardziej tradycyjnych potraw: sałatki szopskiej, bobu czorba, bobu jachnia, czuszka bureków, zupy tarator, kaszkwalu pane czy banicy.

Posiłki w Bułgarii obowiązkowo zaczynane są sałatką, a dokładnie sałatką szopską, która jest w menu każdej mehany lub kawiarni. Sałatka szopska składa się z ogórków, pomidorów, pieczonej papryki, cebuli, pietruszki, bryndzy z oliwą z oliwek, octu jabłkowego. Uważana jest za narodową potrawę. Sałatka jest znana w różnych formach na terenie całych Bałkanów. Jej Grecka odmiana to horiatiki (sałatka grecka). Inna popularna w Bułgarii sałatka to "śnieżanka" przygotowana z jogurtu, ogórków i czosnku i przypominająca greckie "tzatziki".

Bułgarska kuchnia nie może obejść się bez zup. Słynna czorba (zupa) stanowi danie główne. Jest wiele gatunków zup: gorące mięsne, drobiowe, rybne, jarzynowe, zimne, mleczne, kremy. Gotuje się je w zależności od pory roku. Każde miasto i wioska ma swój własny przepis. O tym, jak do czorby odnoszą się Bułgarzy świadczy powiedzenie: "Dobrze, jeśli na stole jest czorba, choćby nawet z kamienia. Ona pomoże zjeść wszystko inne".

Bułgarska kuchnia to przede wszystkim zimna zupa tarator. Przygotowuje się ją z ogórków, zmielonych orzechów włoskich, czosnku, świeżego koperku i kwaśnego mleka. To delikatna, smaczna zupa zwykle jest przygotowywana w lecie.

Pośród gorących bułgarskich zup szczególnie popularna jest bob czorba - gęsta zupa z fasoli i warzyw, ze specjalnymi pachnącymi przyprawami. Szczególnie smaczna jest zupa gotowana z fasoli z Rodopów. Jest wyjątkowo aromatyczna i nadaje zupie doskonały smak i kolor. W chłopskiej wersji tej zupy można znaleźć wędzone kiełbaski lub kiufte - smażone klopsiki. Tradycyjnie bob czorba podawana jest z ostrą papryką i specjalnie marynowaną przyprawą szarena sol. Zimą taka gorąca, pikantna zupa jest wprost idealna. Popularną świąteczną zupą jest szkembe czorba ze smażonych podrobów cielęcych z ostrym czosnkowym sosem.

Bułgarską ucztę trudno sobie wyobrazić bez czuszka biurek, kaszkawal pane, bob jachnia, liutenicy i uwielbianej przez wszystkich banicy. Czuszka biurek to pieczona w ogniu bułgarska papryka faszerowana różnymi nadzieniami. Zazwyczaj jest to bryndza z jajkiem i pietruszką. Faszerowana papryka smażona jest w cieście lub panierce. Czuszka biurek może być pysznym dodatkiem do każdego dania lub, podawany z warzywami, oddzielną potrawą. Trzeba podkreślić, że słodka papryka to jeden z najważniejszych składników w bułgarskiej kuchni. Wchodzi w skład prawie wszystkich potraw.

Kaszkawal pane to specjalny bułgarski ser kaszkane o niezwykłym smaku, smażony w panierce. Ser nie topi się podczas smażenia. Danie jest spożywane od razu po przygotowaniu z pachnącym octem owocowym, który nadaje mu bardziej wyrafinowany smak.

Najbardziej powszechne danie w Bułgarii to bob jachnia. To niezwykle delikatna, w przeciwieństwie do bob czorby, fasola gotowana w garnuszku. Fasola duszona jest z warzywami i przyprawami, z odrobiną wody. Jest to bardzo smaczne danie, jak i wspaniały dodatek do mięsa, kotletów, kiełbasek.

Banica to warstwowe ciastko lub rulon z cienkiego jak pergamin ciasta. Między warstwy kładzie się dowolne nadzienie. Najczęściej jest to ser, chociaż mogą być inne: warzywa, zioła, owoce, orzechy, miód i wiele innych. Banica robiona na słodko to ulubiony deser nie tylko Bułgarów, ale też przyjezdnych. Podawana z jogurtem lub kwaśnym mlekiem to tradycyjne śniadanie w Bułgarii. Bułgarskie gospodynie w Nowy Rok chowają w ciastkach karteczki z życzeniami - kysmeti.

Jak każdy naród, Bułgarzy mają swoje świąteczne dania. W Wigilię Bożego Narodzenia przygotowuje się postne czuszki i sarmi, na Nowy Rok - kapamę i inne potrawy z kapusty kiszonej, na Mikołajki (6 grudnia) - ryby, na Wielkanoc - kozunak, a w Dniu Świętego Georgija - pieczone jagnię.

Posiłek w Bułgarii nie obędzie się bez lokalnego wina. Sztuka winiarska ma w tym kraju setki lat. Bułgarskie białe i czerwone wina są dobrze znane na całym świecie. Najpopularniejsze z nich to: Gamza, Pamid, Merlot, Trakia, Hotel, Muscat Ottone, Cabernet Sauvignon, Melnik, Mavrud, Khan Krum Traminer, Galatea, wino z Monastyru Rylskiego, Riesling, Kadarka i inne.

Miłośnicy mocniejszych trunków mogą spróbować tradycyjnych alkoholi: likierów, mastyki (47%) i słynnej bułgarskiej rakiji - wódki owocowej, leżakującej w dębowych beczkach. Ma ona bogaty aromat przypominający brandy. Moc rakiji to około 40%, domowa jest jednak o wiele mocniejsza (50-60%) i lepiej nie pić jej jednym haustem. Warto spróbować także pysznej śliwowicy, winogronowej i morelowej rakiji, rakiji z czereśni i innych owoców nadających niepowtarzalny smak. Rakija z róży to jeden z najbardziej egzotycznych bułgarskich alkoholi. Każdy producent trzyma tajniki przygotowania w głębokiej tajemnicy. Różana rakija jest jednym z symboli Doliny Róż opiewanej przez klasyków literatury bułgarskiej. Najpopularniejsze gatunki rakiji to: Burgas 63 Perlowa, Pieszczerska, Alambik, Straldżanska muskatowa, Car Symeon, Wraczanska temenuga, Biserna muskatowa. Miłośnikom piwa mogą spodobać się najmocniejsze gatunki: Pirinsko, Burgasko, Ariana, Szumensko piwo, Astika i Zagorka. 

W Bułgarii spróbujemy takich słodkości jak baklawa, lukum, tulumby, bureki, chałwy itd. Miłośnicy lodów powinni spróbować melby - deser ze świeżych owoców, bitej śmietany i orzechów.

Bułgarzy nie wyobrażają sobie życia bez kawy. Ulubioną jest kawa po turecku. Pija się ją o każdej porze dnia i jest serwowana wszędzie: w restauracjach, mehanach, kawiarniach, barach. W ostatnich latach w Bułgarii popularne stało się również espresso.

Smaczne potrawy, ostre przyprawy, aromatyczna rakija i doskonałe wina sprawiają, że bułgarska kuchnia jest niepowtarzalna. Żadne opowieści, zdjęcia ani opisy nie mogą oddać gamy doznań smakowych, których doświadcza się za bułgarskim stołem. Poznać tajniki bułgarskich kulinariów można tylko tutaj - w Bułgarii!