Święta bułgarskie

Bułgaria, jak każde państwo, czci swoją bogatą przeszłość i tradycje narodowe. Obchodzone są tu liczne święta państwowe, powstałe z biegiem historii (Dzień Wyzwolenia spod jarzma osmańskiego, Dzień Armii Bułgarskiej, Dzień Zjednoczenia Bułgarii, Dzień Niepodległości i inne), religijne (Wielkanoc, Boże Narodzenie i inne) i ludowe, o wielowiekowej tradycji (Dzień Świętego Tryfona, Baba Marta i inne).

Oficjalne święta w Bułgarii

1 stycznia – Nowy Rok
3 marca – Dzień Wyzwolenia Bułgarii spod jarzma osmańskiego
marzec-kwiecień – Wielkanoc
1 maja – Święto Pracy
6 maja – Dzień Odwagi i Armii Bułgarskiej
24 maja – Dzień Bułgarskiej Kultury i Piśmiennictwa Słowiańskiego
6 września – Dzień Zjednoczenia Bułgarii
22 września – Dzień Niepodległości Bułgarii
1 listopada – Dzień Odrodzenia Narodowego
24 grudnia – Wigilia
25 i 26 grudnia – Boże Narodzenie

Inne święta w Bułgarii

14 lutego – Dzień Świętego Tryfona
1 marca – Baba Marta 
8 marca – Dzień Kobiet
1 kwietnia – Prima Aprilis 
21 maja – Dzień świętych Konstantyna i Eleny
1 czerwca – Dzień Dziecka
2 czerwca – Dzień Poległych za Wolność Bułgarii
18 sierpnia – Dzień świętego Iwana Rylskiego
15 września – Pierwszy dzień szkoły

Boże Narodzenie
Boże Narodzenie to jedno z ulubionych świąt w BułgarII. W Wigilię, 24 grudnia przygotowuje się tradycyjne dania postne: czerwoną bułgarską paprykę nadziewaną fasolą lub ryżem – czuszki, postne gołąbki – sarmi, warstwowy pieróg z tykwy, a także banicę (ciasto), w którą wkłada się na szczęście monetę i dereniowe gałązki. Liczba dań na stole powinna być nieparzysta – 7, 9 lub 11.

Boże Narodzenie, po bułgarsku Koliada, zaczyna się zaraz po północy, 25 grudnia. Do drzwi domów stukają dzieci, śpiewają kolędy, życzą szczęścia i dobrobytu gospodarzom i klepią ich dereniowymi gałązkami „surwaknicami”, ozdobionymi dzwonkami, monetami i czerwonymi nitkami. W zamian otrzymują słodycze. Kolędują nie tylko dzieci, w niektórych regionach Bułgarii kolędnicy to młodzi chłopcy (Rodopy) lub przebrane pary (Sofia). Choinka wcale nie jest tutaj obowiązkowym atrybutem Bożego Narodzenia. Częściej ubiera się ją na Nowy Rok.

Boże Narodzenie związane jest z zakończeniem 40-dniowego postu, dlatego w święta stoły się uginają. Podawane jest świąteczne prosie z kiszoną kapustą, faszerowany kurczak, mięsne gołąbki, tradycyjne kebaby, indyk i oczywiście doskonale bułgarskie wino i rakija.

Ciekawym zwyczajem bożonarodzeniowym jest też to, że w święta w restauracjach i kawiarniach czekają na gości bezpłatne przysmaki. Ku radości wszystkich mieszkanek, mieszkańców i gości, na ulicach przygotowywane jest mięso z grilla i podawane pyszne wino.

Nowy Rok
Wesołe święto zaczyna się wieczorem 31 grudnia. Tego dnia Bułgarki i Bułgarzy spotykają się z przyjaciółmi i rodziną, składają sobie życzenia i wręczają prezenty. Stół musi być bogato zastawiony, bo czym więcej dań się na nim znajdzie, tym lepszy będzie Nowy Rok. Tradycyjnie pieczone jest ciasto banica, przygotowuje się wieprzowinę z kiszona kapustą, dania mięsne, pieczonego indyka lub kurczaka z ryżem, a stół ozdabia się owocami i orzechami. Bułgarzy świętują według zasady: jak przywitasz Nowy Rok, tak go spędzisz. Dlatego przyjęło się zakładać nowe ubrania, bawić do samego rana i organizować głośne zabawy.

Dzień Świętego Tryfona
To święto wina i radości! Tryfon był chrześcijańskim świętym straconym za wiarę w 250 r. Legenda głosi, że w dniu jego śmierci wszystkie winnice w kraju zostały zaatakowane przez owady, a winiarze wzywali świętego, aby uratował ich od plagi. Od tamtej pory 14 lutego to święto nie tylko związane z uprawą winorośli, lecz także dzień właścicieli sklepów winiarskich oraz miłośników tego boskiego napoju. Aby jesienią nastał urodzaj, tego dnia koniecznie trzeba przyciąć winorośl, stąd przydomek świętego Tryfona – „Zarezan”, czyli podcięty/pokrojony. 

Baba Marta
Według bułgarskiej tradycji witać wiosnę należy szczególnie wesoło i kolorowo. Dlatego też 1 marca Bułgarzy wręczają sobie upominki – „martenice” i życzą „szczęśliwej Baby Marty!”. Martenice to kukiełki zrobione z czerwonych i białych wełnianych nici, służącego do tego, by udobruchać i rozweselić Babę Martę, która w bułgarskim folklorze ma postać kłótliwej, humorzastej babci, co ma swoje odzwierciedlenie w zmiennej marcowej pogodzie. Jeśli Baba Marta uśmiechnie się, pogoda będzie ciepła i słoneczna, a jeśli się rozzłości, to wiać będzie zimny wiatr, a zamiast deszczu spadnie mokry śnieg. Czerwony kolor symbolizuje zdrowie i urodzaj, a biały siłę, czystość i szczęście. Martenicę trzeba przywiązać do ręki, pasa lub górnej części odzieży i nie zdejmować przez 3, 9 lub 25 dni, ażeby przyszły rok był udany. Bułgarzy wieszają martenicę na kwitnących drzewach – jabłoni, wiśni, śliwie.

Wielkanoc
Wielkanoc to najważniejsze święto dla wszystkich chrześcijan. Dzień ten świętuje się w Bułgarii bardzo hucznie. Poniedziałek wielkanocny jest dniem wolnym od pracy. Przygotowania do Wielkanocy zaczynają się już w czwartek. Maluje się wtedy jajka i piecze „kozunake” – wielkanocne ciasta. Jaja są malowane czerwoną farbą, co jest symbolem odrodzenia i wiosennego słońca, a ciasta są pieczone razem z pomalowanymi jajkami, których ilość musi być nieparzysta. O północy w sobotę we wszystkich cerkwiach rozpoczyna się piękne wielkanocne nabożeństwo, po którym Bułgarzy pozdrawiają się wzajemnie słowami „Chrystus zmartwychwstał! Prawdziwie zmartwychwstał!”. W niedzielę odbywa się świąteczna uczta, na której, oprócz ciast i jaj, obowiązkowo muszą się pojawić tradycyjne banice, gorące danie jagnięce, sałatki ze świeżych warzyw i czerwone wino.

Dzień św. Konstantyna i Eleny
Cesarz Konstantyn i jego matka Elena to jedni z najbardziej czczonych świętych w Bułgarii. W tym dniu ludzie udają się do miejsc świętych i leczniczych źródeł. Uważa się, że 21 maja woda w źródłach ma właściwości lecznicze. Tradycyjnie dzień ten wiąże się również z nadejściem lata, organizuje się więc wesołe zabawy przy ognisku, na którym piecze się jagnięcinę, a także chodzi po węglach.

Dzień Odrodzenia Narodowego (Dzień Narodowych Budzicieli)
Budzicielami są w Bułgarii nazywani ludzie, którzy przyczynili się do odrodzenia ducha narodowego w czasie panowania osmańskiego. Zdołali oni stworzyć podstawy narodowej kultury, dbali o pamięć historyczną i walczyli o suwerenność kraju. 1 listopada to dzień wolny od pracy, który łączy wszystkich Bułgarów - ogólnonarodowe święto.