Półwysep Chalkidiki - Athos

Zagadkowa i jedyna w swoim rodzaju Góra Athos

Święta Góra Athos położona jest na trzecim półwyspie Chalkidiki. Dzięki niesamowitym pejzażom Athos jest najpiękniejszym z półwyspów.

Athos to jedyne na świecie niezależne państwo mnichów, a od 1054 r. prawosławne centrum religijne. Posiada autonomię od 885 r., kiedy bizantyjski imperator Bazyli I ogłosił region własnością mnichów i pustelników. Pierwszy monastyr powstał w 963 r. Po stu latach jego istnienia przyjęto prawo, według którego żadna kobieta, dziecko, a nawet zwierze płci żeńskiej nie mają wstępu na Athos. Zakaz cały czas obowiązuje, a jego złamanie grozi pozbawieniem wolności co 2 lat. Wielowiekowa izolacja i oddanie prawosławiu nadały półwyspowi unikalną mistyczną atmosferę. W czasach rozkwitu, w XV w., na Athos działało 40 monastyrów, w których żyło ok. 40 000 mnichów. Obecnie funkcjonuje 20 monastyrów, a mnichów jest ok. 1 700. Otoczeni przez niezliczone bogactwa, ikony i biblioteki pełne cennych rękopisów, mnisi żyją prosto, w zgodzie z surowymi wymogami ascetyzmu, cogodzinnych modlitw i pracy. Mężczyźni chcący odwiedzić Górę Athos muszą otrzymać specjalne pozwolenie. Pozostali mogą wybrać się do Ouranopolis (Niebiańskiego Miasta), skąd wypływają statki wycieczkowe opływające niesamowity półwysep.

Na półwyspie Athos, niedaleko od mniszego państwa, znajduje się wiele przytulnych hoteli, które gwarantują wysokiej jakości obsługę i komfortowe zakwaterowanie.

"Miejsce to będzie twoim dziedzictwem, rajskim ogrodem i przystanią zbawienia"

Athos – trzeci palec Chalkidiki, najbardziej wysunięta na wschód część półwyspu. Jego długość to 60, a szerokość – od 7 do 19 km. Powierzchnia półwyspu to 335 km². Jest to półwysep górzysty, który wznosi się stopniowo w kierunku południowo-wschodnim, przechodząc w pasmo górskie. Jego końcem jest góra Athos – marmurowa piramida o wysokości 2033 m n.p.m. Z główną częścią Chalkidiki półwysep łączy się przesmykiem Kserksesa, wąskim, 2-kilometrowym pasem ziemi, znanym jeszcze z wojen perskich. Od strony południowej, półwysep obmywa zatoka Singitikos, a od północnej Ierissu. W odległości kilku kilometrów od półwyspu znajduje się największa depresja morza Egejskiego, sięgająca głębokości 1070 m. Półwysep otacza ponad 20 cypli, z których najbardziej wysuniętym na południe jest Nimfeon, a na wschód Akratos. Nie ma tu zbyt wielu dużych zatok, w odróżnieniu od Sithonii. Największą z nich jest zatoka Dafni.

Port świętej góry - Dafni - przyjmuje niewiele statków, które dostarczają na górę towary dla zakonnej republiki. Znajduje się tu urząd celny, poczta i posterunek policji. Centrum administracyjnym jest miasto Karia, które połączone jest z portem drogą. Drogi na półwyspie położono dopiero w latach 80 XX w. Łączą one różne końce półwyspu i wykorzystywane są głównie do przewozu towarów.

Największym miastem półwyspu jest Ouranopolis, znajdujące się na granicy świeckiej części półwyspu i mniszej republiki.

Historia

Historia Athos, jak i całego półwyspu Chalkidiki, jest silnie związana z mitami starożytnej Grecji. Początkowo nazywał się on Akti - klif. Jak głosi jeden z mitów, tytan o imieniu Athos, w czasie jednej z bitw cisnął w Posejdona ogromną skałą, lecz chybił i skała upadła do morza. Tak powstała góra o nazwie Athos, której miano rozciągnęło się na cały półwysep.

Według innej legendy bóg Apollo zakochał się w Dafne - córce króla Arkadii. Dafne, aby zachować czystość, ukryła się w głównym porcie Athos, który nazwano jej imieniem. Mit pokazuje, że już w starożytności zwalczano tu cielesne namiętności.

Pierwsi mieszkańcy pojawili się tu, jak i na całym półwyspie Chalkidiki, dosyć dawno. Później przybyli tu ludzie z Tracji, do których w V w. p.n.e. dołączyli imigranci z Halkidy. Ich głównymi zajęciami były rolnictwo, hodowla i rybołówstwo.

W historii, Athos wspomniany był po raz pierwszy w związku z wojnami perskimi, kiedy to Persowie w 493 r. p.n.e. postanowili zawojować Grecję. Kiedy perskie wojsko płynęło wokół Athos, wybuchł sztorm, który rozbił armię. W ten sposób nie powiodła się próba opanowania Grecji. 10 lat później Kserkses, chcąc uniknąć kolejnej katastrofy podczas opływania półwyspu, nakazał wykopać kanał w wąskim przesmyku, który łączy półwysep z główną częścią Chalkidiki. Prace jednak nie zostały dokończone ze względu na ogromne koszty i pracochłonność. W IV w. p.n.e. Athos i jego góra znalazły się pod władzą Filipa II Macedońskiego i weszły w skład jego królestwa. Legenda głosi, że w tym czasie architekt Dinokrates zaproponował synowi Filipa - Aleksandrowi Wielkiemu, stworzenie z góry i całego półwyspu ogromnej rzeźby, przedstawiającej Aleksandra trzymającego w rękach zaludnione miasto. Pomysł spodobał się Aleksandrowi, jednak nie zdecydował się na jego zrealizowanie.

Łagodny klimat Chalkidiki, urok Athos i jego wyjątkowa struktura zachęcały do ustronnego życia. Dlatego też, po przyjęciu chrześcijaństwa, mnisi i pustelnicy z chęcią się tu osiedlili. Jak głosi chrześcijańska legenda, w 49 r. na półwysep przybył statek, a na nim Bogurodzica i apostoł Jan, którzy płynęli do Jerozolimy. Urok półwyspu tak oczarowała Maryję, że zwróciła się ona do Boga z prośbą o przekazanie go jej w dziedzictwie. W odpowiedzi otrzymała słowa: "Miejsce to będzie twoim dziedzictwem, rajskim ogrodem i przystanią zbawienia". Życie zakonne na Athos zaczęło się rozwijać w czasach rozkwitu imperium bizantyjskiego.

Imperator Bazyli Macedończyk potwierdził prawo mnichów do życia na półwyspie, które było im nadane jeszcze przez imperatora Konstantyna Pogonatosa. Przywileje zostały odebrane półtora wieku po upadku Bizancjum. W XVII-XVIII w. Athos stanowił edukacyjne, naukowe i literackie centrum Grecji. Znajdowała się tu akademia i drukarnia. Jednak pod koniec XVIII w., w czasie wojen bałkańskich, zakony Athos zaczęły podupadać. Dopiero po porozumieniu w Adrianopolu między Rosją a Turcją w 1829 r. przywrócono monastyrom ich prawa.

Obecnie święta góra Athos to unikalne samodzielne państwo zakonne, mające swoje organy administracyjne i Konstytucję, która obowiązuje od 972 r. Na jej podstawie opiera się współczesny ustrój państwa. Władza państwa greckiego nad Athos była potwierdzona tylko w 1923 r. porozumieniem pokojowym w Lozannie. Święta góra Athos znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.